گاهي هم ظاهر شدن اين عوارض پوستي در اثر استفاده از ساعت‌هاي مچي و حتي عينک‌هاي طبي افراد را دچار مشکل مي‌کند. بيشتر مردم اين عوارض را حساسيت پوستي مي‌دانند و با آن مدارا مي‌کنند و عده‌اي نيز تلاش مي‌کنند تا راه درماني براي آن بيابند.

مشکلات ناشی از استفاده از زیورآلات

1- حساسیت به دستبند فلزی: تماس طولانی پوست با مواد به کار رفته در جنس دستبندها از جمله فلز نیکل، کبالت، طلا، فرمالدییدها و... می تواند به خصوص در افراد آلرژیک و حساس باعث طیف وسیعی از ضایعات پوستی شود.

2- حساسیت به نیکل: نیکل فلز نقره ای رنگی است که به طور گسترده در ساخت اجزای فلزی دستبندها، دکمه ها و سگک ها به کار می رود و براساس مطالعات، شایع ترین آلرژن در سراسر دنیاست و در بسیاری از موارد همراه فلز کبالت استفاده می شود. افزایش تعریق در زیر مناطق محصور شده با دستبند باعث افزایش تعداد آلرژن نیکل آزادشده می شود که ضایعات اگزمایی خارش دار را همراه خواهدداشت.

3- حساسیت به طلا: طلا هم می تواند حساسیت زا باشد. اگر چه میزان شیوع آن در نقاط مختلف جهان از 1 تا 10 درصد متفاوت است اما به هر حال می تواند باعث ضایعات درماتیتی در صورت، دست و پلک ها شود.

4- حساسیت به عطری که به دستبند می زنند: برخی افراد به صورت عادتی به دستبندهای خود عطرهای خوشبوکننده می زنند تا با بو کردن آن متوجه بوی بد محیط نشوند اما برخی مواد سازنده عطرها نیز می تواند باعث آسیب های آلرژیک پوستی شود.

5- حساسیت به بدلیجات: فرمالدیید گازی است که در ساخت رنگ ها در برخی بدلیجات استفاده می شود. در بدلیجاتی که در ساخت اجزای آن از فرمالدیید استفاده شده باشد نیز طیف وسیعی از عوارض ناخواسته مثل درماتیت های تماسی آلرژیک را شاهد هستیم.

6- حساسیت به منسوجات: حساسیت به منسوجات به کار رفته در دستبند هم معمولا ناشی از رنگ های به کار رفته در بافت منسوجات است و نه به دلیل فیبرهای طبیعی یا مصنوعی موجود در آنها. هرچه دستبندی تنگ تر بسته شده باشد، به دلیل تماس بیشتر احتمال بروز مشکل بیشتر است.

7- حساسیت به مواد آرایشی جمع شده زیر دستبند: تجمیع مواد مختلف آرایشی، بهداشتی مثل کرم های مرطوب کننده، شوینده ها و ضدعفونی کننده ها و... زیر دستبند، ساعت و انگشتر غیر از حساسیت زا بودن اجزای سازنده خود دستبند، می تواند به تدریج به سطح دفاعی پوست آسیب برساند و عامل بروز مشکل و آسیب های متفاوت شود.

8- حساسیت به دستبند پلاستیکی: استعمال دستبندهای پلاستیکی هم ممکن است طیف وسیعی از مشکل های پوستی را همراه داشته باشد. در این موارد مونومرهای غیرپلیمریزه موجود در محصول پلاستیکی نهایی یا سایر موادی که با هدف ایجاد استحکام و ثبات محصول یا به عنوان رنگ افزودنی به ترکیب پلاستیک اضافه می شود عامل بروز مشکل است.

9- زردزخم، سلولیت و فولیکولیت: در صورت رعایت نکردن بهداشت و تمیز نکردن دوره ای دستبند و استفاده طولانی مدت از آن شاهد تجمع انواع مختلفی از جزم های بیماری زا و باکتری ها زیر دستبند خواهیم بود که تجمع آن بر پوست ناحیه باعث عفونت های موضعی مثل زردزخم، فولیکولیت ها و سلولیت های عفونی و باد سرخ می شود.

10- حساسیت به دستبند تنگ: دستبندهای تنگ روی عروق و اعصاب عبور کننده از مچ دست فشاری وارد می کنند که می تواند عامل طیفی از اختلال ها باشد. به عنوان مثال فشار روی اعصابی که از مچ دست می گذرد، عوارض عصبی مثل نشانگاه تونل کارپال یا گزگز پوستی و گزگز نوک انگشتان و اختلال های حرکتی در انگشتان دست و ضعف و آتروفی عضلات دست ها و از بین رفتن توانایی انجام حرکت های ظریف را دنبال خواهد داشت.

همچنین فشار اعمال شده روی شریان ها و رگ های گذرنده از ناحیه نیز با ایجاد اختلال در گردش خون باعث کاهش خونرسانی شریانی به اعصاب و عضلات ناحیه و کاهش تخلیه وریدی و لنفاوی منطقه و تجمع خون تیره وریدی در دست ها می شود که با بروز این وقایع، شاهد تغییرات متعدد از جمله تورم، کبودی، کاهش نبض شریانی و... در اندام مربوطه هستیم. تداوم این علائم باعث قانقاریا، نکروز و از بین رفتن دائمی و برگشت ناپذیر ساختار و عملکرد آن عضو می شود و عامل بروز سلولیت و عفونت در ناحیه است.

توصیه هایی به استفاده کنندگان از زیورآلات

- بهتر است استفاده از وسایل زینتی را تا حد ممکن کاهش دهید و استعمال آن را محدود به زمان های خاص و کوتاه کنید و از استعمال مداوم در یک محل بپرهیزید.

- استفاده از زیورآلات مرغوب و پرهیز از بدلیجات و وسایل بی کیفیت، کنار توجه ویژه به بهداشت زیورآلات و جدا کردن آن هنگام شستشو و استحمام روزانه و استفاده نکردن از دستبندهای تنگ یا با اشکال نامتعارف می تواند مانع از ایجاد بسیاری از عوارض پوستی و بدنی ناخواسته نامبرده شود.

- حساسیت به مواد سازنده زیورآلات، بسیار شایع است. با شیوع کمتر، عوارض مربوط به محکم بستن دستبند را هم داریم. در حالت عادی علائم اولیه مثل گزگز باعث می شود فرد خودش دستبند را باز کند که این موضوع مانع از تشدید و بروز علائمی مانند سلولیت و عفونت می شود، اما در افرادی که اختلال هوشیاری دارند، در کما هستند، اختلال های ذهنی دارند یا به اختلال های حسی مبتلا هستند (مثل دیابتی ها) ممکن است علائم پیشرفته دیده شود.

نکاتی برای از بین بردن حساسیت پوستی به بدلیجات

- هر وقت كه خواستید از زیورآلات بدل استفاده كنید حتما تمام مناطق پوست‌تان را كه در تماس با آن بدلیجات قرار می‌گیرند را كاملا خشك كنید.

- قبل از استفاده از هر زیورآلات بدلی منطقه پوستی در تماس با آن زیورآلات را با یك لایه مرطوب‌كننده محافظ پوشانید. این لایه محافظ مانع تماس مستقیم بدلیجات با پوست شما می‌شود.

- اگر زیورآلات قدیمی دارید كه خیلی دوست‌شان دارید و می‌خواهید دوباره از آن‌ها استفاده كنید آن‌ها را پیش سازنده‌های اینگونه محصولات ببرید و از آن‌ها بخواهید كه لایه‌های محافظ از جنس استیل روی این زیورآلات بكشند. زیورآلات بدلی در گذر زمان لایه محافظ خود را از دست می‌دهند و اینگونه حساسیت‌زایی آن‌ها بیشتر می‌شود.

- اگر لوازم تزئینی غیرطلا و جواهر را دوست دارید می‌توانید از زیورآلات ساخته شده از استیل یا پلاستیك استفاده كنید. یادتان باشد كه گیره گوشواره و سنجاق گردنبند هم بسیار حساسیت‌زا هستند و باید مواظب آن‌ها هم باشید. دكتر «رابرت نورمن»، متخصص پوست و مو در دانشگاه «تامپابی» می‌گوید: «اگر حتی نسبت به گوشواره‌ها، گردنبند و دستبند استیل، ‌نقره یا پلاستیكی خود واكنش نشان دادید به قفل یا بند این وسایل دقت كنید، ‌اگر از نیكل بود می‌توانید آن را با استیل یا بندها و قفل‌های طلا یا نقره جایگزین كنید.»

- برخی كارخانه‌های معتبر زیورآلاتی تهیه‌ كرده‌اند كه روی جعبه آن نوشته‌ شده است      Hypo-allergenic به معنای كم‌حساسیت‌زا كه این محصولات عموما حساسیتی در پوست ایجاد نمی‌كنند.

- دكتر «سایا‌دا‌باكس»، متخصص ایمونولوژی یك توصیه جالب برای شما دارد: روی قسمت‌هایی مثل قفل یا گیره گردنبندها و گوشواره‌ها را كاملا با لاك ناخن بپوشانید، اگر حتی با این شیوه هم حساسیت شما برطرف نشد بهتر است كه بی‌خیال آن لوازم تزئینی شوید.

منابع: هفته نامه سلامت ، عصر ایران